Oddychanie

Pełną parą - ćwiczenia oddechowe

Oddychanie jest czymś tak naturalnym i oczywistym, że rzadko zastanawiamy się nad jego znaczeniem. A tymczasem wpływa ono na całościowy rozwój i funkcjonowanie naszego organizmu. Również mówienie jest nierozłącznie związane z oddychaniem – to dzięki wydychanemu strumieniowi powietrza możliwe jest tworzenie głosu.

Inny jest sposób oddychania kiedy milczymy, inny kiedy mówimy. W czasie spoczynku (kiedy nie mówimy oraz podczas snu) oddychamy przez nos, a wdech jest prawie równy wydechowi. Wargi pozostają zamknięte dzięki aktywności mięśnia okrężnego ust, język jest spionizowany i przylega do podniebienia twardego. Przepływające przez nos powietrze jest odpowiednio filtrowane z zanieczyszczeń oraz ogrzewane zanim trafi do naszych płuc.

Podczas mówienia lub śpiewania wdech jest szybki i głęboki, natomiast wydech długi i równomierny, dostosowany do długości wypowiadanej przez nas frazy, zdania. Powietrze wdychane jest głównie ustami, a wydychane ustami lub nosem, w zależności od tego jakie wypowiadamy dźwięki. Mówienie i śpiewanie to jedyne „usprawiedliwienie” do oddychania torem ustnym.

Nieprawidłowy sposób oddychania może prowadzić do szeregu negatywnych skutków w organizmie dziecka:

• niedostatecznego dotlenienia organizmu, a tym samym gorszego samopoczucia, zmęczenia, kłopotów z koncentracją;
• częstych infekcji górnych dróg oddechowych;
• słabszego napięcia mięśni warg, policzków;
• wad zgryzu, a co za tym idzie wad wymowy np. seplenienia międzyzębowego
• trudności z pionizacją języka, a w konsekwencji trudności z prawidłową realizacją głosek: [sz, rz/ż, cz, dż], [r] oraz [l]
• niewłaściwego gospodarowania wdechem i wydechem podczas mówienia prowadzące do „zjadania” końcówek, „zacinania się”, zbyt szybkiego tempa mówienia, zbyt głośnego lub zbyt cichego.

Wiedząc jak ważny jest oddech dla jakości naszej mowy ćwiczenia oddechowe powinny stanowić nieodzowny element zajęć gabinetowych oraz tych prowadzonych w domu pod czujnym okiem rodzica. Regularne ćwiczenia pomogą ukształtować prawidłowy tor oddechowy, wzmocnić mięśnie biorące udział w oddychaniu, w tym również przeponę, pogłębić oddech, wydłużyć fazę wydechową oraz dostosować ją do czasu trwania wypowiedzi.

Ćwiczenia oddechowe wykonujemy codziennie pamiętając o 3 ważnych zasadach:

1. Ćwiczymy w dobrze przewietrzonym pomieszczeniu
2. Ćwiczenia powinny trwać nie więcej niż 3-4 minuty
3. Ćwiczmy oddech przed posiłkiem lub przynajmniej 2 godziny po posiłku

Przykłady ćwiczeń oddechowych:

Pamiętamy!   wdech – nosem, wydech - ustami

• Dmuchanie na wiatraczek, kulki waty, piórka
• Puszczanie baniek mydlanych – na początku wiele małych baniek (wydech mocny), później dmuchamy jedną, dużą bańkę (wydech powolny i słaby)
• Tańczący płomyczek – dmuchanie na płomień świecy długo i lekko, tak by płomień nie zgasł, później mocno, tak by płomień zgasł
• Mecz piłkarski – dmuchanie na piłeczkę pingpongową, kulkę waty tak, by strzelić gola do bramki zbudowanej np. z klocków
• Formuła 1 – dmuchanie na małe autka np. z jajek niespodzianek lub wycięte z papieru i przeprowadzanie przez tor narysowany kredą bądź ułożony z kredek
• Piraci – dmuchanie na papierowe łódki pływające w wannie lub misce z wodą
• Pan Kleks – rozdmuchiwanie przez słomkę kropli farby na talerzyku
• Gotowanie – dmuchanie przez słomkę do kubka z wodą
• Recytowanie krótkich wierszyków na jednym wydechu:

Jedna wrona bez ogona, druga wrona bez ogona itd…

Siedzi chłop przy stole liczy oka w rosole: jedno oko, drugie oko itd…

• Kołysanie misia – oddychanie w pozycji leżącej z położoną na brzuchu maskotką
• Wdech połączony z uniesieniem rąk w górę, wydech z opuszczeniem rąk

Zapraszam także do wykorzystania pomocy „Odlotowe zabawy oddechowe” (plik do wydrukowania gotowych pomocy w załączeniu).

Opracowała: Natalia Sieniuć - logopeda