Mokry problem

Kiedy jest problem z mokrymi majteczkami, pomimo licznych starań wdrożenia dziecka do kontroli oddawania moczu, musimy najpierw spojrzeć na sprawę od strony medycznej. Kiedy wykluczymy problemy zdrowotne możemy mówić o moczeniu. Moczenie to zaburzenie charakteryzujące się mimowolnym oddawaniem moczu, które nie jest spowodowane zaburzeniami neurologicznymi, napadami padaczkowymi lub nieprawidłową budową dróg moczowych. U dzieci, które nie potrafią jeszcze kontrolować wydalania moczu, mówimy o moczeniu pierwotnym. Moczenie wtórne jest wtedy, kiedy dziecko przez min. 6 miesięcy kontrolowało tą czynność fizjologiczną i znowu zaczęło się moczyć.  Moczenie wtórne pojawia się najczęściej  w wieku 5-7 lat, zdarza się również starszym dzieciom. Niektóre dzieci  moczą się tylko podczas snu, niektóre także, lub tylko w trakcie dnia. Moczenie nie jest chorobą, tylko objawem problemu natury emocjonalnej.  Są jednak badania, które wykazały, że moczenie jest uwarunkowane także genetycznie. Jeśli rodzice mieli taki problem w dzieciństwie, mogą mieć go również dzieci.  Analizując zgłoszenia  rodziców w gabinetach psychoterapeutycznych, najczęstsze powody moczenia wtórnego to:

- pobyty w szpitalu

- narodziny rodzeństwa

- zmiana przedszkola/szkoły

- rozstania z rodzicami

- rozstanie rodziców

- choroba w rodzinie, śmierć w rodzinie

- przeprowadzki.

Najważniejsza sprawa w rozwiązaniu tego problemu to  postawa rodziców/opiekunów. Nigdy nie należy dziecka zawstydzać, ani karać. To jest kluczowe zadanie, i dlatego ważne jest, żeby rodzice zadbali o siebie w tym czasie. Jest to bowiem problem stresujący dla całej rodziny. Nawet jeśli  brakuje nam już czystych ubrań danego dnia, pralka się zepsuła, a drugie dziecko dostało gorączki, nie możemy okazywać dziecku złości, smutku, czy zniecierpliwienia, nie możemy go zawstydzać. Nawet jeśli tego nie widać, dziecko odczuwa w takiej sytuacji co najmniej zakłopotanie. W gorszych przypadkach jest to wstyd, upokorzenie, trudne do zniesienia dla dziecka poczucie winy.  Warto opracować strategię działania na takie trudne chwile: co robi mama, co robi tata, jaki jest sygnał między rodzicami, że dzisiaj to ta druga osoba będzie bardziej odpowiednia do zajęcia się  dzieckiem  po zmoczeniu. Jeżeli będziemy używać zwrotów „postaraj się”, „skup się”, „zawsze pamiętaj o toalecie” itp., efekt będzie przeciwny. Jeśli dziecko usłyszy wypowiedzi na temat jego moczenia skierowane do innych, nie spodziewajmy się poprawy. Dziecko czuje, że rodzicom bardzo zależy na zmianie, próbuje się mobilizować, a powinno się rozluźnić i uspokoić. Jeżeli w domu jest starsze rodzeństwo, musimy zadbać, aby ono nie wywoływało w siostrze/bracie zawstydzenia w sytuacji zmoczenia.

Jak zatem postępować:

- Zachować spokój   i schować trudne emocje – to najważniejsze i najtrudniejsze, ale bardzo ważne.

- Zapewnić dziecko, że niedługo poradzimy sobie wspólnie  z tym problemem i dodać mu otuchy uśmiechem, przytuleniem.   Już sama wspierająca postawa rodzica  bywa dla dziecka na tyle terapeutyczna, że problem może zniknąć.

- Chwalimy dziecko za „suchą noc”,  jeśli to jest tylko moczenie nocne, lub też za długi okres bez zmoczenia w dzień. Nie jest wskazane stosowanie nagród materialnych.

- Uczymy dziecko postępowania w przypadku zmoczenia, co ma zrobić z mokrymi ubraniami, komu i jak zgłosić problem w domu i w przedszkolu. Dziecko znając instrukcję postępowania uzgodnioną z wychowawcą będzie spokojniejsze.

- Unikamy pieluch i w trakcie dnia i w nocy – odbierają dziecku motywację i możliwość nauki rozumienia sygnałów z  własnego ciała. W nocy lepiej stosować podkłady.

- Przygotować i zmotywować rodzeństwo do odpowiedniej postawy względem problemu brata/siostry. Ważna jest tutaj rozmowa, wyjaśnienie, nagradzanie za prawidłową reakcję. Jeśli to drugie dziecko dostanie dostatecznie dużo uwagi, nie poczuje, że jest mniej ważne od brata z problemem moczenia (częste rozmowy, systematyczna wspólna zabawa tylko z jednym dzieckiem), nie powinno stwarzać trudnych sytuacji, będąc świadkiem zmoczenia.

- Podaruj dziecku specjalny przedmiot/talizman, który wspiera dzieci z problemem moczenia. Może to być zabawka, może to być narysowana przez rodzica postać, może to być każdy przedmiot, który nie stworzy problemów w łóżeczku (odpowiednich rozmiarów i raczej miękki) czy w przedszkolu/szkole. Ważne, żeby nacechować ten talizman pozytywnymi emocjami: Ten talizman będzie za ciebie pilnował, żeby siusiu poczekało. Oczywiście moczenie będzie się dalej zdarzało, ale talizman/maskotka ściąga z dziecka poczucie winy: Dzisiaj nie zadziałał, ale wczoraj wspaniale się sprawił, tylko raz się zdarzyło zmoczenie.

W przypadku braku poprawy nie zwlekajmy z wizytą u psychologa/psychoterapeuty. Powyższe wskazówki są podstawowymi i ogólnymi metodami wsparcia dziecka. Istnieje wachlarz metod behawioralnych, które należy zastosować indywidualnie, po dokładnym wywiadzie z rodzicami, często także w porozumieniu z lekarzem, w dostosowaniu do wieku i problemu emocjonalnego dziecka. Moczenie mimowolne może stać się przyczyna zaburzeń psychicznych.

Opracowała Aldona Olszewska na bazie:

„Psychiatria dzieci i mlodzieży” – I.Namysłowska

„Psychiatria wieku rozwojowego” – A.Popielarska, M.Popielarska

„Charaktery” marzec 2008